Α. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΩΝ
Τα αναδρομικά αποτελούν εισόδημα, άρα είναι φυσικό να φορολογούνται όπως όλες οι υπόλοιπες αποδοχές, ενώ φορολογούνται στο έτος στο οποίο εκδόθηκε ο νόμος (ή απόφαση δικαστηρίου) με τον οποίο γεννήθηκε το δικαίωμα λήψης τους.
Αυτή η διάταξη ίσχυσε για τα αναδρομικά σύνταξης που δόθηκαν με το Ν.4307/14 (αποκατάσταση 50%) και όλα τα αναδρομικά των ετών 2015 ~ 2017 δηλώθηκαν τελικά στο έτος 2014, αυξάνοντας το εισόδημα εκείνης της χρονιάς και τον οφειλόμενο φόρο.
Για τα αντίστοιχα αναδρομικά μισθού έγινε κατανομή στα έτη που αφορούσαν (2012 – 2014) με αποτέλεσμα να μην αυξηθεί πολύ ο αναλογούν φόρος.
Εάν ισχύσει το ίδιο και αυτή τη φορά, στην περίπτωση αναδρομικών μισθού πχ. 8.000 € συνολικά, θα προστεθούν 1.000 € στο εισόδημα του 2012, 1.500 € στο 2013 και στο 2014, 2.000 € στο 2015 και στο 2016, καθώς λόγω προαγωγών και αύξησης ΕΧΥ τα αναδρομικά αυξάνονται κάθε χρόνο.
Επίσης τα αναδρομικά δηλώνονται μέχρι το τέλος του επόμενου οικονομικού έτους από τη λήψη τους.
Άρα εάν τα αναδρομικά δοθούν εντός του 2018 θα πρέπει να δηλωθούν στην εφορία μέχρι 31-12-2019 (ανεξάρτητα από το κανονικό εισόδημα), ενώ εάν δοθούν από τον Ιανουάριο του 2019 και μετά, θα πρέπει να δηλωθούν στην εφορία μέχρι 31-12-2020.
Β. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
1. Τα αναδρομικά όταν εκταμιεύονται φορολογούνται προσωρινά με πάγιο ποσοστό 20%, χωρίς να σημαίνει ότι αυτός είναι και ο τελικός φόρος που αναλογεί, ο οποίος πάντα είναι μεγαλύτερος.
Ακριβώς όπως γίνεται στους ενδιάμεσους λογαριασμούς “έναντι” της ΔΕΗ, γίνεται μία πρώτη εκτίμηση φορολογίας των αναδρομικών (με αυθαίρετο ποσοστό 20%), αλλά η τελική εκκαθάριση γίνεται με τις τροποποιητικές δηλώσεις φορολογίας προηγουμένων ετών.
2. Η φορολόγηση των αναδρομικών μισθού στα έτη στα οποία ανάγονται, σημαίνει ότι θα ισχύσουν οι διατάξεις φορολογίας που ίσχυαν εκείνα τα χρόνια και όχι οι σημερινές, αφού φορολογούνται σαν να εισπράχθηκαν κατά το παρελθόν.
3. Για το μεγαλύτερο μέρος του χρονικού διαστήματος που μας ενδιαφέρει (έτη 2013 – 2014 – 2015), ίσχυαν τα εξής:
α. Οι κλίμακες φορολογίες ήταν 22% για εισόδημα μέχρι 25.000 €, 32% από 25 ~ 42.000 € και μετά τα 42.000 € αυξάνονταν σε 42%.
β. Η εισφορά αλληλεγγύης (2013 – 2014) ήταν 1% μέχρι 20.000 € και 2% μετά, υπολογιζόμενη σε όλο το ποσό.
Το 2015 τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 0,7% και 1,4% (σε όλο το ποσό), ενώ από το 2016 ο υπολογισμός γίνεται σταδιακά.
γ. Τα έτη 2013 – 2015 υπήρχε έκπτωση φόρου 2.100 €, η οποία μειώνονταν κατά 100 € για κάθε 1.000 € εισοδήματος άνω των 21.000 €. Οπότε με εισόδημα 21.900 € η έκπτωση φόρου ήταν 2.000 €, με 22.100 € ήταν 1.900 €, με 23.500 ήταν 1.800 € κλπ.
Γ. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΩΝ
1. Οι χαμηλόβαθμοι συνάδελφοι (ΕΜΘ, ΕΠΟΠ και υπαξιωματικοί), όπου το συνολικό εισόδημα μαζί με τα αναδρομικά τα προηγούμενα έτη ήταν μικρότερο από 20.000 € ετησίως, δεν θα έχουν μεγάλη επιβάρυνση από την “εκκαθαριστική” φορολόγηση των αναδρομικών.
Η πρόσθετη φορολογία θα είναι συνολικά περίπου 3% επί των αναδρομικών, η οποία αναλύεται ως πρόσθετο ποσοστό 2% φόρου (κρατήθηκε ποσοστό 20% με ισχύον 22%) συν την ειδική εισφορά αλληλεγγύης 1% μέχρι τα 20.000 €.
2. Αντίθετα στους ανώτερους αξκούς (Τχης και άνω) που δικαιούνται αρκετά αναδρομικά, η πρόσθετη επιβάρυνση θα είναι τουλάχιστον 24%, περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών αναδρομικών. Το ποσοστό αυτό αναλύεται ως εξής:
α. Ετήσιο εισόδημα άνω των 25.000 € φορολογούνταν με 32%, δηλαδή 12% πάνω από τον προσωρινό φόρο 20% των αναδρομικών.
β. Οφείλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης ως πρόσθετο ποσοστό 2% επί των αναδρομικών.
γ. Για κάθε 1.000 € αναδρομικών ανά έτος μειώνεται η έκπτωση φόρου κατά 100 €, δηλαδή για ετήσια αναδρομικά το έτος 2014 ύψους 2.000 € θα αυξηθεί ο φόρος κατά 200 €, ανεξάρτητα από τις παραγράφους (α) και (β) ανωτέρω.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι για αναδρομικά 1.000 € χάνονται 100 €, αυτό σημαίνει ότι η επιβάρυνση από αυτή τη ρύθμιση ανέρχεται μεσοσταθμικά στο 10% των αναδρομικών (κατά περίπτωση είναι μεγαλύτερο το ποσσοτό).
Άρα για ετήσια εισοδήματα άνω των 25.000 €, η επιβάρυνση θα είναι (α + β + γ) = 12% + 2% + 10% = 24% επί των αναδρομικών.
3. Οι ενδιάμεσοι βαθμοί (ετήσια φορολογητέα εισοδήματα 20 ~ 25.000 €), θα επιβαρυνθούν σε ποσοστό 4 ~ 15% επί των αναδρομικών ανάλογα με τα επί μέρους οικονομικά δεδομένα (πχ. πόση μείωση φόρου θα χάσουν ετησίως).
Επίσης εάν προσθέτοντας τα αναδρομικά κάποιος υπερβαίνει το όριο των 20.000 €, θα επιβαρυνθεί για κάθε έτος με ακόμη 200 € λόγω αλλαγής του ποσοστού εισφοράς αλληλεγγύης από 1% σε 2% για όλο το εισόδημα (20.000 x πρόσθετο 1% = 200 €).
4. Παράδειγμα “άτυχου” συναδέλφου με δηλωθέν ετήσιο εισόδημα 19.900 € το 2014, ο οποίος δικαιούται αναδρομικά 1.200 € και ανεβαίνει στα 21.100 € για αυτό το έτος.
Θα οφείλει 4% του ποσού (2% + 2%) λόγω διαφοράς φόρου και εισφοράς αλληλεγγύης = 1.200 x 4% = 48 €.
Επίσης οφείλει 200 € από εισφορά αλληλεγγύης επειδή πέρασε τα 20.000 € και χάνει 100 € από την έκπτωση φόρου διότι ξεπέρασε τα 21.000 €. Συνολική επιβάρυνση 48 + 200 + 100 = 348 €, δηλαδή ποσοστό 29% επί των αναδρομικών του έτους (= 348 / 1.200).
Δ. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ
Στη σελίδα αναδρομικών μισθού λαμβάνονται υπόψη όλες οι διαφορετικές διατάξεις φορολογίας για κάθε έτος (παρ. Β.3 ανωτέρω).
Άρα όταν επιλέγεται ο μέσος μισθός της 15-10-2014, τα εισοδήματα και με τα δύο μισθολόγια φορολογούνται με τις διατάξεις που ίσχυαν το 2014, πχ. για Σχη με 29 χρόνια υπηρεσίας το 2014 ισχύει –> Διαφορά φορολογητέου / πληρωτέου ποσού
Στο υπόδειγμα φαίνεται ότι η αύξηση του φόρου ποτέ δεν είναι ανάλογη με την αύξηση του εισοδήματος, καθώς για αύξηση αποδοχών 8,5% ο φόρος αυξάνεται κατά 18,8% (υπερδιπλάσια αύξηση).
Επίσης αναλύεται ο υπολογισμός του ποσού οφειλής, καθώς το ακριβές ποσό που δικαιούστε ανά μήνα είναι η διαφορά των πληρωτέων ποσών (119,2 € στο παράδειγμα), διότι τα πληρωτέα ποσά προκύπτουν από την εφαρμογή όλων των διατάξεων φορολογίας της παρ. Β.3 (ενώ στο φορολογητέο επιβάλλεται μόνο ένα πάγιο ποσοστό 20%).
Η διαδικασία επιστροφής αναδρομικών με βάση φορολογητέα ποσά (με ταυτόχρονη οφειλή στην εφορία) γίνεται καθαρά για πρακτικούς λόγους, γιατί είναι δύσκολο να συνυπολογίζονται τα δηλωθέντα εισοδήματα του καθενός ξεχωριστά για όλα τα έτη 2012 – 2016 και να εφαρμόζονται για κάθε έτος οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις φορολογίας.
Ε. ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ
1. Ο συνοπτικός υπολογισμός αναδρομικών / οφειλών με βάση το μέσο μισθό του Οκτωβρίου 2014 είναι μεν εύκολος και γρήγορος, αλλά φυσικά δεν είναι (και δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι) εντελώς σωστός.
Όποιος θέλει απόλυτη ακρίβεια θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τη σελίδα για κάθε έτος ξεχωριστά (υπολογίζοντας και τα αναδρομικά και την οφειλή), αλλάζοντας κάθε φορά την ημερομηνία / έτος και εισάγοντας το διοικητικό βαθμό που είχε το συγκεκριμένο έτος.
2. Ο υπολογισμός στη σελίδα έγινε αφαιρώντας τις εισφορές μερισμάτων και εφάπαξ, όπως είναι η κανονική μισθοδοσία.
Εάν στην επικείμενη ΚΥΑ οριστεί ότι δεν θα παρακρατηθούν αυτές οι εισφορές, εννοείται ότι τα αποτελέσματα δεν θα ισχύουν πλέον και θα αντικατασταθεί η σελίδα με βάση ότι θα προβλέπει η ΚΥΑ.
3. Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτά που ονομάζουμε εμείς “αναδρομικά” στο νόμο αναφέρονται ως “καταβολή εφάπαξ χρηματικού ποσού” και εφόσον υπάρξει αντίστοιχη πρόβλεψη στην ΚΥΑ, υπάρχει η πιθανότητα αντί να δοθεί η διαφορά φορολογητέων ποσών (που ισχύει για αναδρομικά), να δοθεί η διαφορά πληρωτέων ποσών μισθοδοσίας (μαύρη γραμματοσειρά στη σελίδα).
Σε αυτή την περίπτωση θα συνυπολογιστούν πρώτα όλες οι φορολογικές διατάξεις της παρ. Β.3 και το συνολικό ποσό θα είναι αρκετά μικρότερο (διαφορά “Αναδρομικά” μείον “Οφειλή εφορίας”), αλλά ταυτόχρονα δεν θα υπάρχει καμία οφειλή στην εφορία.
4. Ολόκληρο το άρθρο βασίζεται σε αντίστοιχες περιπτώσεις αναδρομικών που ίσχυσαν κατά το παρελθόν, αλλά επειδή το συγκεκριμένο θέμα αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση (όχι αναδρομικά αλλά καταβολή εφάπαξ χρηματικού ποσού), τίποτε δεν είναι σίγουρο μέχρι την έκδοση σχετικής ΚΥΑ που θα περιέχει διευκρινίσεις για την υλοποίηση του νόμου.