Το νομοσχέδιο για το νέο ασφαλιστικό παρουσιάστηκε ανεπίσημα και μπορείτε να το κατεβάσετε μαζί με την αντίστοιχη αιτολογική έκθεση εδώ: http://www.iefimerida.gr/news/262607/olo-asfalistiko-nomoshedio-ti-provlepei-gia-syntaxeis-kai-pososta-anaplirosis-pdf
Aναμένεται να κατατεθεί εντός της εβδομάδας στη Βουλή και υπάρχει πάντα η πιθανότητα αλλαγών στο τελικό κείμενο.
Τα βασικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής:
1. Ο τρόπος υπολογισμού σύνταξης είναι ίδιος για όλους τους ασφαλισμένους (Δ.Υ., στρατιωτικοί, σώματα ασφαλείας, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ κλπ).
Δεν αλλάζουν οι προϋποθέσεις και τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στρατιωτικών / σωμάτων ασφαλείας που ισχύουν σήμερα.
2. Η σύνταξη δεν υπολογίζεται πλέον με βάση τον τελευταίο μισθό, αλλά με βάση το μέσο όρο αποδοχών από το 2002 και μετά.
Οι παλαιές συντάξεις θα επανυπολογιστούν και αυτές ως άθροισμα Βασικής + Αναλογικής Σύνταξης, αλλά με τη διαφορά ότι οι συντάξιμες αποδοχές θα είναι αυτές που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά την έκδοση της υφιστάμενης συνταξιοδοτικής πράξης (όχι ο μέσος όρος από το 2002).
3. Εάν με τον επανυπολογισμό προκύψει μείωση των παλαιών μικτών συντάξεων, τότε η διαφορά συνεχίζει να αποδίδεται για πάντα ως προσωπική διαφορά του συνταξιούχου, δηλαδή δεν μειώνεται το πληρωτέο ποσό για τις παλιές συντάξεις.
4. Όσοι θα αποχωρήσουν εντός του 2016 και η σύνταξη με το νέο τρόπο υπολογισμού είναι μικρότερη σε ποσοστό άνω του 20% σε σχέση με τη νομοθεσία που ίσχυε στις 31-12-2014, λαμβάνουν ως προσωπική διαφορά το 50% της διαφοράς αυτής.
Πχ. για αποχώρηση το Β’ εξάμηνο 2016 και μείωση σύνταξης με το νέο νόμο πχ. 250 €, τότε δίνονται 125 € ως προσωπική διαφορά.
Για αποχώρηση το 2017 δίνεται ως προσωπική διαφορά το 1/3 της μείωσης της σύνταξης και το 2018 δίνεται το 1/4 της μείωσης.
5. Η αναπλήρωση στην ανταποδοτική σύνταξη μειώνεται από το 60~70% στο 26~34% (για 30 και 35 συντάξιμα χρόνια αντίστοιχα).
6. Θεσπίζεται ως ανώτατο όριο σύνταξης τα 2.000 €, καθώς και όριο αθροίσματος συντάξεων και μερισμάτων το ποσό των 3.000 €.
7. Ο νέος τρόπος υπολογισμού συντάξεων εφαρμόζεται για αποχωρήσεις μετά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου.
Προσθήκη 13-5-2016: Ο νέος τρόπος υπολογισμού σύνταξης για τους στρατιωτικούς θα ισχύει για αποστρατείες μετά την 1-7-2016.
8. Για όσους συνταξιούχους αναλάβουν εργασία μετά την ψήφιση του νόμου, επιβάλλεται κράτηση 60% στα ακαθάριστα ποσά όλων των συντάξεων (κύριων και επικουρικών). Δεν υπάρχει καμία απολύτως εξαίρεση και όλες οι προηγούμενες ρυθμίσεις καταργούνται.
Για όσους συνταξιούχους ήδη εργάζονται λογικά (;) ισχύουν ακόμη τα παλαιά δεδομένα (περικοπή ανάλογα με το εισόδημα).
9. Ο σχεδιασμός των ποσοστών αναπλήρωσης έγινε με βάση τα ισχύοντα δεδομένα του ΙΚΑ για ασφαλιστικό βίο 40 ετών.
Τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης όμως τιμωρούν δυσανάλογα όσους φεύγουν με λιγότερα από 36 έτη.
Είναι ενδεικτικό ότι ένα συντάξιμο έτος μετά τα 36 έτη ασφάλισης, έχει υπερδιπλάσιο ποσοστό αναπλήρωσης σε σχέση με τα πρώτα έτη εργασίας. Δηλαδή κάθε συντάξιμο έτος μετά τα 36 μετράει όσο 2 συντάξιμα έτη πριν τα 21 χρόνια υπηρεσίας!
Όμως στο Δημόσιο ίσχυε μέχρι πρόσφατα όριο 35 ετών, ενώ και οι ένστολοι υποχρεώνονται σε αποστρατεία μετά τα 35 έτη.
Άρα οι Δ.Υ. και οι ένστολοι τιμωρούνται (μειωμένο ποσοστό αναπλήρωσης) επειδή συνταξιοδοτούνται με 35 αντί για 40 έτη υπηρεσίας.
Όπως κάθε νομοθεσία που συντάσσεται υπό την πίεση χρόνου υπάρχουν πολλές ασάφειες που χρήζουν διευκρίνησης:
1. Έτη Κονδύλη
Τα έτη Κονδύλη αυξάνουν το ποσοστό αναπλήρωσης της σύνταξης (τα χιλιοστά ΓΛΚ).
Δεν μετρούν ως συντάξιμα έτη για τη συμπλήρωση 35ετίας (για την αποφυγή της κράτησης του 40%), αλλά προσθέτουν 3 έτη μόνο για τον οικονομικό προσδιορισμό της σύνταξης.
Ειδικά στους αξκούς εξ υπξκών, κατά το συνυπολογισμό των ετών Κονδύλη γίνεται ταυτόχρονα υποβιβασμός του συντάξιμου μισθού κατά ένα κλιμάκιο. Όμως αφού πλέον οι συντάξιμες αποδοχές είναι ο μέσος όρος αποδοχών από το 2002 και μετά, πως ακριβώς θα εφαρμόζονται πλέον τα έτη Κονδύλη στους εξ υπξκών;
2. Διαγραφή από 1-9 μέχρι 31-12-2015
Οι συντάξεις όσων αποχώρησαν από 1-9 μέχρι 31-12-2015 κανονικά εμπίπτουν στον προηγούμενο ασφαλιστικό νόμο (Ν.3865/10) και επί του παρόντος έχουν λάβει προσωρινές συντάξεις από το ΓΛΚ.
Όμως ο νέος νόμος αναφέρεται μόνο σε υπολογισμό συντάξεων για αποχωρήσεις από το 2016 και μετά.
3. Προσωπική διαφορά
Σύμφωνα με το νόμο (παρ. 6.1.γ), όποιος αποχωρεί το 2016 και η σύνταξη είναι τουλάχιστον 20% μικρότερη από το σημερινό καθεστώς, λαμβάνει το 10% ως προσωπική διαφορά, οπότε θα έχει τελική μείωση 10%.
Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που χάνει μόνο (!) 19% δεν θα πάρει καμία προσωπική διαφορά και θα χάσει όλη τη διαφορά του 19%;
4. Επανυπολογισμός παλαιών συντάξεων
Κατά τον επανυπολογισμό των παλαιών συντάξεων, ο νόμος αναφέρει ότι θα χρησιμοποιηθούν οι ισχύουσες συντάξιμες αποδοχές (όχι ο μέσος όρος μετά το 2002), όμως στις υφιστάμενες Συνταξιοδοτικές Πράξεις λαμβάνεται υπόψη κατά ένα μέρος ο τελευταίος μισθός και κατά άλλο μέρος ο μέσος όρος τελευταίας πενταετίας. Τι από τα δύο θα χρησιμοποιηθεί τελικά για τον επανυπολογισμό;
5. Μνημονιακές μειώσεις
Η βασική ερώτηση που δεν φαίνεται να ξεκαθαρίζεται στον ασφαλιστικό νόμο είναι η εξής απλή:
Θα συνεχίσουν να ισχύουν οι μνημονιακές μειώσεις για τις συντάξεις που θα υπολογιστούν με το νέο τρόπο;
Λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν αναφέρεται πουθενά στο νόμο η κατάργηση των υφιστάμενων μειώσεων, το μόνο λογικό συμπέρασμα είναι ότι ακόμη και μετά τη διαφαινόμενη μεγάλη μείωση συντάξεων, οι μνημονιακές μειώσεις θα συνεχίσουν να ισχύουν!
Συμπέρασμα: Η χρήση μέσου όρου αποδοχών αντί για τον τελευταίο μισθό, σε συνδυασμό με μειωμένα ποσοστά αναπλήρωσης, οδηγούν σε μείωση της μικτής (ακαθάριστης) σύνταξης σε ποσοστό περίπου 20% ~ 40% ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας.
Οπότε χωρίς την προσωπική διαφορά, εκτιμάται ότι οι συντάξεις μετά το 2018 θα είναι περίπου 30% μικρότερες από τις σημερινές.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνταξιοδοτική δαπάνη είναι 29 δισ. ευρώ ετησίως, η εξοικονόμηση ποσού 1,8 δισ. που ζητούν οι θεσμοί (5,4 δισ. την τριετία 2016~2018) μπορούσε να επιτευχθεί με μεσοσταθμική μείωση περίπου 6% όλων των συντάξεων (παλιών και νέων).
Όταν το Νοέμβριο 2015 έκανα αυτή την ανάρτηση: Προσωπική εκτίμηση για το νέο ασφαλιστικό
υπέθετα ότι με το ανωτέρω σκεπτικό θα αποφασίζονταν περικοπή όλων των συντάξεων (και των παλαιών) περίπου 5~8%.
Η λύση που προκρίνεται όμως με το σημερινό νομοσχέδιο είναι να μην πειραχθούν καθόλου οι υφιστάμενες συντάξεις μέσω του θεσμού της προσωπικής διαφοράς, αλλά να μειωθούν πάνω από 30% όλες οι μελλοντικές συντάξεις μετά την ψήφιση του νόμου.
Θεωρώ την λύση που επιλέχθηκε εξαιρετικά άδικη, από τη μία διότι επωμίζονται δυσανάλογα μεγάλο βάρος της προσαρμογής αποκλειστικά οι λίγοι μελλοντικοί συνταξιούχοι (σε σχέση με τα 2,5 εκατ. υφιστάμενων), από την άλλη διότι για πρώτη φορά μεταξύ συμμαθητών τιμωρούνται αυτοί που επέλεξαν να παραμείνουν στο στράτευμα σε σχέση με αυτούς που παραιτήθηκαν.
Πλέον δεν έχει νόημα διαχωρισμός παλαιών – νέων “ασφαλισμένων”, αλλά υπάρχει διαχωρισμός παλαιών – νέων “συνταξιούχων”.
Όσο για την προσωπική διαφορά των υφιστάμενων συνταξιούχων, εκτιμώ ότι τελικά θα αποδειχθεί προσωρινό μέτρο, λαμβάνοντας υπόψη ότι και οι υφιστάμενες συντάξεις θα επανυπολογιστούν όλες (άσχετα εάν δεν υπάρξει άμεσα μείωση).
Οποτεδήποτε στο μέλλον απαιτηθεί η λήψη νέων μέτρων (πράγμα εξαιρετικά πιθανό), η ευκολότερη λύση θα είναι η μείωση της προσωπικής διαφοράς των παλαιών συνταξιούχων.